సైడు పక్క పదాలు
సైడు పక్క పదాలు (Author: కర్లపాలెం హనుమంతరావు)
పరీక్షా పత్రాల్లో 'జవాబులు వరుస క్రమంలో వ్రాయండి!' అని అడుగుతారు. వరుస= సంస్కృత క్రమం. క్రమం= తెలుగు వరుస! వరుస పక్కన మళ్లా క్రమం ఎందుకు.. అక్రమం కదా? విద్యార్థులను క్రమం తప్పకుండా చదవమని బో(భా)ధించే ఉపాధ్యాయులూ క్రమం తప్పడం సక్రమమేనా? ఇట్లాంటి ‘డబుల్ కా ఖట్టా’ పదాలనే 'పక్క సైడు' పదాలుగ పిలుచుకోవచ్చు!
వాక్కుకు, ఆర్థానికి మధ్య పార్వతీ పరమేశ్వరుల మధ్య ఉన్నంత పవిత్ర సంబంధం ఉందని కాళిదాసు రఘువంశం మొదటి శ్లోకంలోనో సెలవిచ్చాడు. అయినా ఒకే అర్థం ఉండే రెండు శబ్దాలకు పక్క పక్కన పీటలేసి ఒకే భావం మెళ్లో తాళి కట్టించే చిత్రాలు తెలుగు సాహిత్య లోగిళ్ళలో దండిగా జరుగుతున్నాయి! ‘న్యూస్ పేపరు కాగితాలు’ సైతం ఈ బాపతు చిత్ర వివాహాలకు వేదిక కావడం విచిత్రం!
పరాయి భాషాభేషజాలు ఇప్పటిలా విరివిగా లేని కాలంలో ఒకే భాషాజాతికి చెందిన పదాలు పక్క పక్కనే పెళ్లిపీటల మీద కంటబడితే ఠక్కుమని బాజాబంత్రీలు ఆగిపోయేవి. ఇప్పుడు నానారకాల భాషల, యాసల, మాండలికాల సంకర వివాహాలు సాధారణం అయిపోయాయి.
అన్నీ తెలుసనే పెద్దలే 'ఏరా! ఈ మధ్య కంటికి కనిపించడం లేదే?' అని పలకరించడం వింటుంటాం. కన్ను ఉన్నదే చూడడానికి. ‘ఏరా! ఈ మధ్య కనిపించడంలేదే!’అనటం సబబు .
కాన్వెంట్ బడుల బైట ‘వేసవి సెలవుల అనంతరం 'రీ ఓపెనింగు డే' నాడు పిల్లల హాజరీ తప్పని సరి' అంటూ బోర్డు కనిపిస్తుంది! అట్లాంటి బడులు ప్రసాదించే జ్ఞానం కాబట్టే 'ఇండిపెండెన్సుడే' దినోత్సవాలు సందడి చేస్తున్నాయి. 'డే' పక్కన ‘నాడు’, దినం - 'సైడు పక్క' పదాలు. కాన్వెంట్ బడుల్లో సాధారణంగా వినిపించే 'మళ్లా రివిజన్ చేయడం, మళ్లీ రిపీట్ చేయడం’ ఈ కోవకు చెందిన సైడ్ పక్క పదాలే!
'ఈ మధ్య అన్ని మీడియాలు పగటి పూటా హింసా దృశ్యాలను విపరీతంగా చూపిస్తున్నారు ' అనే ఘోష తరచూ మేధావుల నోటి నుంచే వినిపిస్తున్నది. 'మీడియం' అనే ఆంగ్ల ఏకవచనానికి 'మీడియా' బహువచన రూపం. ఆ బహువచన రూపానికి 'మీడియాలు' అంటూ ' అదనంగా' యాడ్ చేయటం తగునా?
టీవీ మీడియా తనకంటూ ఒక సంకర భాష ప్రత్యేకంగా తయారు చేసుకుంది. జాగ్రత్తగా 'వాచ్' చేసి 'చూసే'వాళ్లకి ఈ సైడు పక్క పరిభాష బాగా అర్థమవుతుంది.
ఒకే అర్థం గల పదాలు పక్కపక్కన వత్తి పలకితే దాని'ఫోర్సు' కున్న బలం రెట్టింపు అవుతుందన్న భ్రమలో నుంచి ఇట్లాంటి సైడ్ పక్క బాషా పదాలు పుట్టుకొస్తున్నాయి.
'ప్రవీణ్'సివిల్ ఫైనల్స్ నాలుగో ప్రయత్నంలో చివరికి ఎట్టకేలకు కృతకృత్యుడయ్యాడు' అని రిపోర్టింగ్ చేస్తుంటారు! చివరికి – ఎట్టకేలకు ఒక అర్థం. 'కృత్యుడు' అంటేనే 'చేయబడినవాడు' అని అర్థం. ఈ 'కృతకృత్యం' అన్న పదాన్ని ఎలా సమన్వయించాలో మరి అర్థ కాదు.
'భాగ్యనగర నగరవాసులంతా కలసికట్టుగా ఐకమత్యంతో మతసామరస్యం కోసం ప్రతిజ్ఞ చేసారు' అన్న వాక్యం విని విని సహజంగానే ఉన్నట్లు అనిపించినా ఇందులోనూ సైడు పక్క పదాలు కొన్ని లేకపోలేదు. భాగ్యనగరం ఒక నగరం. అందులో నివసించేవాళ్ళు 'నగర' వాసులు అవటం కన్న ' వాస్తవ్యులు' అవటం ఉచితం.
'కలసికట్టుగా ఐకమత్యంతో' అన్న రెండు పదాలలో కనిపించేది ఒకే లక్షణం. అదనంగా సామరస్యం కూడా ఈ వ్యాక్యంలో మరోసారి 'అదనంగా' ప్రయోగించడం .. వింటుంటే సైడు పక్క పదాలకు అందరూ ఎంతలా అలవాటు పడిపోయామో తెలిసిపోతుంది .
'ఎన్నికల్లో మనందరం సమిష్టిగా' కష్టపడి మన పార్టీని గెలిపించుకుందాం' అని ఒక రాజకీయనేత అభిభాషిస్తాడు. 'మనందరం' అన్న మాటలోనే సమష్టి తత్వం దాగి ఉంది. ( సమష్టి అవాలి సమిష్టి అపప్రయోగం).
ఇచ్చే దానాలు, చూసే దృశ్యాలు, వినే శ్రోతలు, కాసే కాయలు, పండే పంటలు .. వంటి వన్నీ సైడు పక్క పదాలే.
'మండు వేసవి కదా.. ఎండ వేడి ఎక్కువగానే ఉంటుంది' అనడం వింటుంటాం. ఎండ వేడిగా ఉండక చల్లగా ఉంటుందా? అట్లాగే ఎడ తెరిపి లేకుండా వానలు పడుతున్నాయనడం. ఎడ, తెరిపి అనే రెండు పదాలకు విరామం లేకుండా అన్న ఒకే అర్థం ఉంది.
పిల్లల తెలుగు గణితంలోనూ తరచూ వినిపించే 'కొలమానం' పదం కూడా అనుమానం లేకుండా సైడు పక్క పదమే! సంస్కృతంలో కొలిచే ప్రక్రియ 'మానం'. దానికి ముందు మన తెలుగు కొలిచే ప్రక్రియ 'కొలత' విశేషణ రూపం 'కొల'. 'తూకం' అంటేనే రెండు వస్తువుల బరువును సమం చేసి చూడడం. 'సమతూకం' అన్న పదానికి ప్రత్యేకమైన అర్థం ఉందా?
'నూటికి తొంభై శాతం మంది మొదటి తరగతిలో పాసవుతారు.. మాదీ గ్యారంటీ' అని హామీ ఇచ్చే 'కాన్వెంటు బళ్లు' చాలా కనబడతాయి ! శాతంలోనే నూరు ఉన్నదన్న జ్ఞానం లేని చదువులు కారణంగానే భాష ఇంత అపసవ్యంగా తయారయింది.
ఒక వ్యాపారి 'హోల్ సేల్' అమ్మకాలలో 'వచ్చే రాబడి' చెల్లించే ఖర్చులకే బొటాబొటి సరిపోతుంది. ఇక మిగిలే ఆదాయం ఎక్కడ?' అంటాడు. హోల్ 'సేల్' లోనే అమ్మకం ఉంది. రాబడి అంటేనే వచ్చే సొమ్ము. వచ్చే రాబడి అనే మాటకు అర్థమే లేదు. అట్లాగే పోయే ఖర్చులు కూడా! పోవడమంటేనే 'ఖర్చయిపోవడం' కదా! ' మిగిలే అదాయం' అన్నదీ ముందు వాటిలాగానే సైడు పక్క పదం. ఖర్చులు పోను మిగిలేదే ఆదాయం!
కాస్తో కూస్తో పదజ్ఞానం ఉంటుందని భావించే కొందరు రచయితల్లో కొందరు 'ముందు మాట రాసుకునే సందర్భంలో 'నా రచనకు ముందున్న పూర్వరంగం వివరిస్తాను' అని మొదలుపెడతారు. 'పూర్వరంగం' అంటేనే ముందు కాలానికి సంబధించినది. ఇట్లాగే – ' ' నా ఆత్మకథ' కూడా!
'హస్తిమ శకాంతర భేదం' అనే మాట సర్వ సాధారణంగా వినిపించే సైడ్ పక్క పదం. 'అంతరం' లోనే భేదం అన్న భావం దాగుందని తెలీకే ఈ తేడా పదం.
జ్ఞానపీఠ గ్రహీత డా॥ సినారె సైడు పక్క పదాలను గురించి ఎత్తి చూపించే సందర్భంలో 'సుస్వాగతం' అనే పదం ముందు ' స్వాగతం ' అని పలకటంలోని అనౌచిత్యాన్ని వివరించారు. స్వాగతం అంటేనే సు+ ఆగతం; సు - స్వాగతం అనటం అతి మర్యాదకోసం కాబోలు ..వారి వారి చమత్కారం.
'మా స్వంత ఊరులో ' నా స్వహస్తాలతో , తనదైన స్వంతశైలిలో.. ఇలా 'స్వంత' పదాలు కొన్ని సృష్టించుకొనే మహానుభావులు ఎందరో !
గ్లాజు గ్లాసు, రాగి చెంబు(చెంబు=ఎర్రని పాత్ర) , పేపరు కాగితం వంటి వాడకంలో స్థిరపడ్డ సైడు పక్క పదాలను గురించి చర్చించాలంటే చాట భారతం చెప్పినట్లవుతుంది.
ఇట్లాంటి పునరుక్తులను ఆంగ్లంలో 'టాటాలజీ' అంటారు.. తెలియకుండా చేసే దోషాలే ఎక్కువగా ఉన్నా.. తెలిన తరువాతయినా ఉపసంహరించుకోవడం ఉత్తముల లక్షణం.
ముక్తాయింపుగా చెప్పేదేవుంటే ఏ సైడు పక్క పదమైనా పాయసంలో ద్రాక్షపలుకులా ఉండాలి గానీ పానకంలో పుడకలా అడ్డురాకూడదు.
'వాణ్యేకా సమలంకరోతి పురుషం యా సంస్కృతా ధార్యతే' (కేవలము మంచి భాషణమే .. మంచి మాట ఒకటి మాత్రమే శరీరానికి శోభనిచ్చేది) అన్న భర్తృహరి శ్లోకంలోని సూక్తిని సదా గుర్తు చేసుకొంటే ఏ పేచీ ఉండదు. .
***