"ఏమండీ..ఈరోజు విజయదశమి. గోమాత పూజ చేసి, ఆ తల్లి తోకను నెత్తికి తాకించుకుంటే, కోటి జన్మల పాపం పటాపంచలయి పోతుందట. త్వరగా స్నానం చేసిరండి. అవతల శంకరం అన్నయ్య గారింటికి ఆవు వచ్చే వేళయింది. అన్నయ్య గారి ఇంటి వద్ద పూజ కాగానే మనింటికి తెచ్చుకుందాం ఆ తల్లిని" అని చెబుతూ తువ్వాలును నా ముఖాన విసిరేసి వెళ్ళిపోయింది ప్రమద.

అయినా ఈ ఆవు ఎక్కడ నుంచి వచ్చిందో నా ప్రాణం తీయడానికి. ఏ అనాథగా పుట్టి పెరిగిందో అది కూడ. ఆ ఊరు, ఈ ఊరు తిరుగుతూ ఇక్కడికి వచ్చి ఉంటుంది. మా శంకరయ్య వంటి అరటిపండు దాత దొరికేసరికి తృప్తిపడి ఉంటుంది. అయినా ఈయన పెట్టే ఒకటో, రెండో అరటి పండ్లతో దాని కడుపు నిండుతుందా..ఏదో ఆయన పట్ల విశ్వాసం కొద్ది రోజూ ఠంచనుగా వస్తున్నది. దాని ఆకలి తీర్చుకోవడానికి ఏ హోటలు వద్ద విసరివేసిన అన్నం పొట్లాలో, ఏ పండ్లకొట్టు ముందు పారేసిన చెడిపోయిన పండ్లో తింటూనే ఉండి ఉంటుంది అనుకున్నాను. కానీ నాకు ఆశ్చర్యం వేసేది ఒకటే.. ఎవరూ తీసుకురాకుండానే ప్రతిరోజూ ఉదయం ఈ వీధికి రావడం.. శంకరంతో పాటు ఇంకెవరైనా ఏదైనా పెడితే తినడం దాని దినచర్యగా మారింది. ఒకరోజు బజారు నుంచి వస్తుంటే చూశాను. మా వీధి చివర చెత్తకుండీలో మూతి పెట్టి గెలికి తనకు నచ్చినవి తింటున్నది ఆ ఆవు. 'ఛ..ఛ..చెత్త తింటున్నదేమిటి, అందరూ పూజించే గోమాత' అనుకుని అదిలించబోయి ఆగిపోయాను. ఆకలిగొన్న వారికి అన్నం దూరం చేయకూడదని మా బామ్మ చెప్పిన మాట గుర్తుకువచ్చి.
"అయిందా స్నానం" అన్న మా ఆవిడ అరుపుతో ఆలోచనలకు కళ్ళెంవేసి బయలుదేరాను స్నానాల గదిలోకి.

"ఏమండీ..త్వరగా రండి" అన్న మా ఆవిడ అరుపులాంటి పిలుపుతో అదిరిపడి జారిపోతున్న పంచెను మొలతాడుతో బిగించి కిందికి పరిగెత్తాను. మా ఆవిడ ఇంట్లో మాట్లాడుతుంటే వీధి చివరకు వినిపించేది. ఒకసారి మా ఆవిడ దూరపు బంధువు ఒకతను నేను అడ్రసు చెబితే వీధి వరకు వచ్చి, ఆ వీధిలో మా ఇల్లేదో అని వెతుక్కుంటుంటే మా ఆవిడ గొంతు వినిపించి నేరుగా మా ఇంటికి వచ్చాడట. అంతటి స్వరమాధుర్యం నా సతీమణిది.

"ఆ..వచ్చా..వచ్చా" అంటూ గోమాతను పూజిస్తున్న మా ఆవిడ దగ్గరకు చేరి ఆమె చూపించిన హారతిని కళ్ళకు అద్దుకుని గోవు చుట్టూ ప్రదక్షిణలు చేసి, దాని తోకతో కొట్టించుకుని ఆశీర్వాదం పొంది నా జన్మను తరింపజేసుకున్నాను.

అలా మా పూజ అయిందో, లేదో మా వీధి చివరి గోవిందం ఆవును తీసుకు వెళ్ళడానికి రెడీ అయ్యాడు. అతను అదిలిస్తుంటే కదలలేక పోతున్నది ఆ ఆవు. దానికి కూడ బద్ధకం వచ్చినదేమో అనుకున్నాను. కానీ దాని కాళ్ళలో శక్తి క్షీణించినట్లు నాకు అనిపించింది. అయినా వదలకుండా దాన్ని అదిలిస్తూ తనవెంట తీసుకుపోయాడు గోవిందం.
ఇంతలో మా ఆవిడ భుజం మీద తట్టడంతో ఆమెను అనుసరించి లోనికి వెళ్ళాను.
యథాప్రకారంగా ప్రతి పండుగకు మా ఆవిడ చేసే పాయసం, వడ, పులిహోరలలో తొలి విడతగా ఓ గ్లాసెడు పాయసాన్ని ఆరగించి పుస్తకం చదువుకుంటూ కూర్చున్నాను.

ఇంతలో "శీనూ..శీనూ" అన్న శంకరం కేక వినిపించి వాకిట్లోకి వచ్చాను.

"ఏంది శంకరం..ఏమయింది"

"శీనూ..మన గోవు ఆ గోవిందు గారింటి వద్ద పూజ చేయించుకుంటూ ఉన్న పళంగా కిందపడిపోయిందట. ఆయన భయపడుతూ నాకు ఫోను చేశాడు"

"అవునా ఒక్క నిముషం చొక్కా వేసుకుని వస్తాను" అని చెప్పి హడావుడిగా చొక్కా తోడుక్కుని, నన్ను వదలి ఉండలేని నా ప్రాణమైన చరవాణిని జేబులో వేసుకుని శంకరంతో కలిసి గోవిందు ఇంటికి చేరాను.

మేము అక్కడికి చేరేసరికి వీధిలో జనమంతా అక్కడ చేరి ఉన్నారు. శంకరం గబగబా వెళ్ళి మగతగా పడుకుని ఉన్న దాని ముక్కు దగ్గర వేలు పెట్టి చూశాడు. ఏదో అనుమానంతో నా దగ్గరికి వచ్చి "శీనూ..ఒక్కసారి నీ స్నేహితుడు ఠాగూరుకు ఫోను చెయ్యవా. అతను పశువుల వైద్యుడే కదా.. వచ్చి చూసి విషయం చెబుతాడేమో" అన్నాడు దీనంగా.

నేను కూడ ఆదుర్దాలో ఉన్నాను కనుక వెంటనే ఫోను చేసి ఠాగూరుకు విషయం చెప్పి రమ్మంటే, ఒక పది నిముషాలలో వస్తానన్నాడు.

అప్పటికే అక్కడికి ఆ వీధిలోని అందరూ చేరారు. విషయం అర్థంకాకపోయినా గోవు అలా పడిపోవడానికి కారణాలను ఎవరికి తోచినట్లు వారు చెప్పుకోసాగారు.

"సర్..ఈ ఆవు కడుపులోని ప్రేవులలో ప్లాస్టికు బాగా పేరుకుపోయి జీర్ణవ్యవస్థకు అడ్డంకిగా మారినట్లుంది. దాని వలన జీర్ణం కాని పదార్థాలు విషమయమై ప్రాణాంతకంగా మారాయి. బహుశ ఇది గత కొన్ని రోజులుగా సరియైన ఆహారం తీసుకోవట్లేదని అనిపిస్తున్నది. దానికి మీరు పెట్టే ఒకటో, అరో అరటిపండ్లు చాలక అది చెత్తలో దొరికే పండ్లను, ఆహార పదార్థాలను తినడం చేసి ఉంటుంది. ఈ కాలంలో ఎక్కడ చూసినా చెత్తను ప్లాస్టికు సంచులలో పెట్టి విసరి వేస్తున్నారు కదా. అది జంతువు కనుక ఆహారంతో పాటు ప్లాస్టికును కూడ తినడం వలన, కరగని ప్లాస్టిక్ కడుపులో పేరుకు పోయి, ఆవు మరణానికి కారణమయింది. ఈ మధ్యకాలంలో నేను పరీక్షించిన చాలా పశువులలో ఇదే సమస్య కనిపించింది. ప్రభుత్వం ఎన్ని ఆంక్షలు విధించినా, మనషులలో మార్పు రానంతవరకు ఈ ప్లాస్టిక్ విషం జంతువుల ప్రాణాలను హరించక మానదు. జంతువులే కాదు, మనుషులలో కాన్సరు వ్యాధికి ఇది కూడ ఒక కారణం. మనలో మార్పు రానంతవరకు ఈ మరణమృదంగం ఆగదు" అని చెబుతున్నపుడు ఠాగూరు గొంతు బొంగురు పోయింది. అతని మనసు బాధతో నిండిపోయింది.

శంకరం కళ్ళు వర్షిస్తున్నాయి. అతడిని ఓదార్చడానికి ప్రయత్నించాను.

"శీనూ..మనం ఇన్నాళ్ళూ గోమాతను పూజిస్తున్నామని అనుకున్నాను. కానీ అది అబద్ధం. మనమే ఈ ప్లాస్టిక్ విషాలను వాడి జంతువధ చేస్తున్నాము" అని బోరుమంటున్న శంకరాన్ని ఓదార్చడం నావల్ల కావటం లేదు.  నా అంతరాత్మ మాత్రం ఆ గోమాత చావులో నాకూ భాగం ఉందని నిలదీస్తూనే ఉన్నది. దానికి కారణం మా వీధి చివర విసరివేసే చెత్తలో సగభాగం నేను ప్లాస్టికు సంచులలో కట్టి విసరివేసిన వ్యర్థ పదార్థాలే.

మునిసిపాలిటి వాళ్ళు వచ్చి ఆవును తీసుకుని వెళ్ళిపోయారు. ఇన్నాళ్ళూ పూజలందుకున్న ఆ ఆవు ఇప్పుడొక అనాథ. నా మనసు బాధతో మూలిగింది.

ఆరోజు వీధిలో ఎవరమూ భోజనాలు చేయలేదు. అందరి మనసులలో ఏదో తప్పుచేశామనే భావన మెదిలింది.

రాత్రంతా బాధతోనే తెల్లవారింది.

"ఏమండీ..వెళ్ళి పాల ప్యాకెట్లు తెండి" అని చేతికి సంచి ఇచ్చింది మా శ్రీమతి. కాదనకుండా సంచి తగిలించుకుని బయలుదేరాను. వీధిలోకి అడుగుపెట్టగానే మా పక్కింటి రామచంద్రయ్య చేతిలో కూడ సంచి కనిపించింది. అంటే మార్పు మొదలయిందని అనుకున్నాను. ఈ పనేదో ముందునుంచి చేసుంటే గోమాత బ్రతికి ఉండేది కదా అని నా మనసుకు అనిపించింది.